Marek Goluch, prezes Lubelskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w wywiadzie dot. procesu transformacji ciepłownictwa, cyfrowych trendów w branży, a także wzrastającej świadomości społecznej w zakresie znaczenia jakości powietrza w Polsce.
Redakcja NC: W jaki sposób LPEC wpisuje się w proces transformacji?
Zasadniczym celem transformacji w energetyce jest osiągnięcie neutralności klimatycznej i stopniowe odchodzenie od węgla. Największą rolę do odegrania mają tu oczywiście producenci energii. Dla pełnego sukcesu całego przedsięwzięcia ważny jest cały proces dostawy: począwszy od samego źródła, poprzez system dystrybucyjny aż po finalnego konsumenta. Nasze zadanie jako dystrybutora polega przede wszystkim na optymalizacji pracy producentów ciepła oraz stymulowaniu naszych partnerów do inwestycji w czystą energię i źródła OZE. Podstawowym narzędziem, wspierającym transformację energetyczną lubelskich elektrociepłowni są kontrakty długoterminowe, gwarantujące odbiór ciepła odpowiedniego pochodzenia. Dzięki takiej polityce w Lublinie obecnie mamy dość komfortową sytuację: system ciepłowniczy ma status efektywnego, ponad 90 proc. ciepła dystrybuowanego przez LPEC produkowanego jest w procesie kogeneracji, mix paliwowy dla naszego ciepła to obecnie 50 proc. gazu ziemnego i 50 proc. węgla. W ciągu najbliższych dwóch lat nasz największy partner na lokalnym rynku PGE Energia Ciepła S.A. całkowicie odejdzie od węgla, a drugi co do wielkości producent ciepła MEGATEM Sp. z o.o. uruchomi pierwszy w Lublinie blok OZE, co zapewni systemowi z nadwyżką niezbędny pięcioprocentowy udział OZE w całkowitej produkcji ciepła.
Kolejnym bardzo ważnym założeniem wynikającym już bezpośrednio z Polityki Energetycznej Polski 2040 jest, aby w 2040 roku wszystkie potrzeby cieplne gospodarstw domowych były realizowane poprzez ciepło systemowe lub przy wykorzystaniu zero- lub niskoemisyjnych indywidualnych źródeł ciepła. Musimy zatem być gotowi z infrastrukturą spełniającą te wymagania. Odpowiadając na potrzeby grzewcze stale rozwijającego się miasta nasza firma obecnie realizuje trzy duże projekty inwestycyjne o łącznej wartości 151 mln zł obejmujące kompleksową modernizację i rozbudowę lubelskiego systemu ciepłowniczego. Dzięki realizowanym inwestycjom będziemy mieć w Lublinie ponad 55 kilometrów nowych lub zmodernizowanych sieci. Z jednej strony przełoży się to na znaczący spadek strat ciepła, z drugiej znacznie poprawimy dostępność do czystego ciepła systemowego.
NC: Węgiel przyczynia się do powstawania problemu niskiej emisji. Czy w społeczeństwie rośnie świadomość dot. pozytywnego wpływu ciepłownictwa na jakość powietrza?
Marek Goluch:
Najbardziej świadomą grupą z jaką mamy do czynienia są inwestorzy, decydujący o wyborze sposobu ogrzewania do swoich budynków. Ich poziom wiedzy i wybory jednoznacznie świadczą o tym, że ciepło systemowe to obecnie najlepszy sposób a ogrzanie budynków w mieście. Wskazują na to przede wszystkim audyty energetyczne dla nowobudowanych obiektów.
Z dostępnych badań świadomości społecznej dotyczących głównych przyczyn smogu i wpływu sposobu ogrzewania na jakość powietrza wynika, że co drugi Polak wie, że głównym źródłem zanieczyszczeń w sezonie jesienno-zimowym jest tzw. niska emisja, czyli spaliny pochodzące z gospodarstw domowych. Zarówno nasz firma jak i cała branża ciepłownicza robi wszystko aby tą świadomość stale podnosić. Wiedza w tym zakresie przekłada się bowiem na nasze wybory w zakresie źródeł ogrzewania.
Tu naprzeciw wyszedł m.in. Program Certyfikacji Emisji Budynków zainicjowany przez Izbę Gospodarczą Ciepłownictwo Polskie, który w jasny i obrazowy sposób pokazuje mieszkańcom jak ciepło systemowe wpływa na jakość powietrza w mieście w porównaniu indywidualnych kotłowni węglowych. Innym dobrym przykładem budowania świadomości u podstaw w tym zakresie są lekcje ciepła, które prowadzimy nieprzerwanie począwszy od 2014 roku. Podczas zajęć dzieci uczą się odpowiedzialnego korzystania z energii i ciepła, dbania o środowisko, powietrze i zasoby ziemi, dowiadują się również jakie są główne źródła smogu w mieście. Dotychczas programem objęto kilkanaście tysięcy dzieci z lubelskich szkół podstawowych i przedszkoli. Obecnie przygotowujemy się do kolejnej edycji, która rozpocznie się w październiku 2021 roku. Tym razem, dzięki nowej platformie edukacyjnej, zajęcia będą mogły być również poprowadzone on-line. Cały tegoroczny projekt zakończony zostanie ogólnopolskim testem wiedzy o cieple, który dostarczy rzetelnych informacji na temat wzrostu świadomości wpływu ogrzewania na jakość powietrza.
NC: Jakie działania w obszarze digitalizacji podejmuje LPEC?
Marek Goluch: Współczesne systemy ciepłownicze wymagają nowoczesnego i efektywnego zarządzania zarówno przesyłem jak i konsumpcją ciepła. Najistotniejszym aspektem działania jest zapewnienie odbiorcy końcowemu komfortu cieplnego, przy jak najniższym poziomie zużycia energii. Obecnie pracujemy w firmie nad modelem inteligentnego systemu ciepłowniczego, który w przyszłości wypełni oba te elementy.
Pierwszym etapem projektu było wdrożenie programu Termis, wyznaczającego optymalne parametry pracy sieci według aktualnych warunków pogodowych, zmian zapotrzebowania na ciepło czy prowadzonych prac remontowych. W ramach wdrożenia zbudowano i skalibrowano matematyczny model całego systemu ciepłowniczego, który następnie zintegrowano z funkcjonującymi w LPEC systemami SCADA: Introl (dane ze źródeł ciepła i komór sieciowych), TAC Vista i EcoStruxure Building Operation (dane dotyczące parametrów pracy węzłów cieplnych), GIS (źródło informacji o infrastrukturze m.s.c.) i KomMedia (źródło danych w zakresie mocy węzłów cieplnych).
Uczestniczymy również w interesującym i perspektywicznym projekcie badawczym z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji, dotyczącym budowy modelu optymalnego zapotrzebowania na ciepło budynku. Docelowo ma posłużyć do optymalizacji pracy sieci i obciążenia źródeł ciepła, przy zapewnieniu komfortu cieplnego oczekiwanego przez odbiorcę.
Fot. LPEC
