W październiku 2020 roku Komisja Europejska opublikowała swoją strategię Renovation Wave, uznając dekarbonizację ogrzewania i chłodzenia w budynkach za priorytet: „modernizacja systemów ogrzewania i chłodzenia w budynkach jest niezbędna do dekarbonizacji zasobów budowlanych UE, wykorzystania lokalnego potencjału energii odnawialnej i zmniejszenia zależności UE od importowanych paliw kopalnych”.
Ponadto, zgodnie z oceną skutków przeprowadzoną przez Komisję dla planu dotyczącego celu klimatycznego na 2030 r., sektor mieszkalny doświadczyłby największego ograniczenia zapotrzebowania na energię kopalną w ogrzewaniu i chłodzeniu. Aby zapewnić osiągnięcie nowego celu klimatycznego na 2030 r. na poziomie 55%, emisje CO2 z budynków będą musiały zostać ograniczone o 60% do 2030 r. (w porównaniu z poziomami z 2015 r.), co wymaga podjęcia natychmiastowych działań.
Ponadto wiadomo, że w 2050 r. większość istniejących zasobów budowlanych będzie stała. Aby sprostać temu wyzwaniu, zgodnie z opracowaną przez Komisję długoterminową strategią dekarbonizacji, konieczne będzie zastosowanie zróżnicowanego zestawu rozwiązań energooszczędnych i odnawialnych. Jednocześnie należy znacznie zwiększyć udział energii odnawialnej w ogrzewaniu i chłodzeniu, jak przewidziano w zmienionej dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii (REDIII).
Wreszcie, chociaż najnowsze sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) pokazują, że jakość powietrza w Europie ulega poprawie, nadal należy uczynić więcej, aby poprawić obecną sytuację. Jeśli UE ma dostosować swoje cele w zakresie jakości powietrza do limitów zanieczyszczenia powietrza określonych przez WHO, konieczna będzie modernizacja europejskich zasobów grzewczych i chłodniczych.
Budynki odpowiadają za 40 % zużycia energii w UE, przy czym ogrzewanie pomieszczeń i ciepła woda użytkowa stanowią około 80 % całkowitego zużycia energii w europejskich gospodarstwach domowych. Dwie trzecie tej energii jest obecnie wytwarzane przez stare i nieefektywne systemy oparte na paliwach kopalnych, dlatego też należy zwrócić szczególną uwagę na przyspieszenie i wsparcie modernizacji zainstalowanych zasobów grzewczych. Wymiana przestarzałych systemów na wysoce wydajne urządzenia wykorzystujące odnawialne źródła energii ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia europejskich celów w zakresie dekarbonizacji. Ponadto kluczowe znaczenie będzie miało zapewnienie wystarczającego finansowania dla tych wymian oraz odpowiednich zachęt dla właścicieli urządzeń, a także wsparcie konkurencyjności przemysłu UE w dziedzinie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej.
Ogólnie rzecz biorąc, około 60% wszystkich urządzeń jest nieefektywnych i zgodnie z obecnymi standardami etykietowania należałoby do klas C, D lub nawet niższych. Ponadto, średni wiek grzejników w Europie wynosi około 25 lat, a biorąc pod uwagę ryzyko wymiany nieefektywnych systemów grzewczych na równie nieefektywne, gdy się zepsują, ich planowe zastąpienie wysokoefektywnymi i odnawialnymi alternatywami ma kluczowe znaczenie przed 2030 rokiem. Ecofys ustalił, że obecnie roczny wskaźnik wymiany starych systemów grzewczych wynosi około 4%. Przy wskaźniku 5% redukcja emisji CO2 w Europie wzrosłaby do 40%, co nadal byłoby poniżej nowego celu 55% redukcji emisji na rok 2030. W związku z tym, pilnie potrzebny jest wyższy cel wymiany, wynoszący co najmniej 6% rocznie.
Fit for 55 – cel w zakresie zastępowania źródeł energii i zachęty wspierające dekarbonizację ogrzewania i chłodzenia
Fit for 55 musi wyraźnie uznać “wymiar ogrzewania i chłodzenia” jako kluczowy element renowacji budynków i wprowadzić wyraźny wymóg wymiany starych i nieefektywnych urządzeń grzewczych i chłodzących na wysokowydajne systemy oparte na odnawialnych źródłach energii. Dlatego zdecydowanie wzywamy do przyjęcia celu w postaci co najmniej 6% rocznego wskaźnika wymiany lub wyższego, co pomoże osiągnąć odnowiony poziom ambicji klimatycznych na rok 2030.
Ustanowienie celu dotyczącego wymiany nie tylko zapewni szybsze upowszechnienie energooszczędnych i opartych na odnawialnych źródłach energii rozwiązań w zakresie ogrzewania i chłodzenia, ale może również zagwarantować, że modernizacja przegród zewnętrznych budynków, urządzeń grzewczych i chłodzących oraz systemów technicznych budynków będzie się wzajemnie uzupełniać. Ten cel zastępczy jest pilnie potrzebny i powinien być w równym stopniu promowany.
Istotne jest, aby dekarbonizacja ogrzewania i chłodzenia opierała się zarówno na zasadzie przystępności cenowej, jak i na sprawiedliwym podziale kosztów. Aby to osiągnąć, należy zapewnić odpowiednie finansowanie i zachęty dla zróżnicowanego zestawu efektywnych i opartych na odnawialnych źródłach energii rozwiązań, które zagwarantują opłacalne ograniczenie emisji i przystępne cenowo wybory dla konsumentów. Jest to szczególnie istotne w przypadku budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej i gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, a także będzie miało kluczowe znaczenie dla zagwarantowania większej akceptacji społecznej dla transformacji energetycznej.
Korzyści z wymiany starych urządzeń grzewczych na nowe, efektywne i wykorzystujące odnawialne źródła energii
Dalsze promowanie wymiany starych systemów grzewczych i chłodzących na nowe, wydajne i oparte na odnawialnych źródłach energii przyniesie kluczowe korzyści środowiskowe, gospodarcze i społeczne. Po pierwsze, przyczyni się to do znacznego ograniczenia emisji dwutlenku węgla i w znacznym stopniu pomoże w osiągnięciu celów w zakresie klimatu i energii na lata 2030 i 2050.
Po drugie, wyższy wskaźnik wymiany urządzeń grzewczych będzie miał również bezpośredni i pozytywny wpływ na ubóstwo energetyczne, skutkując niższymi rachunkami za energię i gwarantując, że żaden obywatel ani przedsiębiorstwo nie pozostanie w tyle w okresie przejściowym. Często to właśnie gospodarstwa domowe znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji płacą najwyższe ceny za energię w porównaniu z ich możliwościami, zwłaszcza w przypadku potrzeb grzewczych. Udostępnienie efektywnych i opartych na odnawialnych źródłach energii systemów ogrzewania i chłodzenia wszystkim, w tym gospodarstwom domowym o niższych dochodach i budynkom o najgorszej wydajności, poprzez programy złomowania i inne zachęty, zapewni sprawiedliwy charakter tej transformacji.
Po trzecie, modernizacja systemów ogrzewania i chłodzenia powinna być kluczowym elementem wszelkich skutecznych działań w zakresie renowacji. Wymiana systemów ogrzewania i chłodzenia przynosi w krótkim czasie znaczne oszczędności energii, emisji dwutlenku węgla i oszczędności ekonomiczne. Ponadto modernizacje te ułatwiają realizację innych etapów renowacji bez uszczerbku dla wyborów dokonywanych przez właścicieli budynków. W związku z tym planowa wymiana urządzeń grzewczych i chłodzących jest istotnym środkiem, który należy rozważyć zarówno w przypadku renowacji etapowych, jak i gruntownych. Zwiększenie wskaźnika wymiany systemów ogrzewania i chłodzenia przyczyni się również do tworzenia bezpośrednich (produkcja) i pośrednich (dystrybucja, instalacja, konserwacja) miejsc pracy w całej Europie, zwiększając jednocześnie jej niezależność energetyczną.
Wreszcie, przejście na nowoczesne urządzenia grzewcze i chłodzące zapewni lepszą jakość powietrza, a w konsekwencji poprawę zdrowia ludzkiego związaną z zanieczyszczeniem powietrza.
Źródło: cogeneurope.eu
Fot. Pixabay
