Home Blog Right Sidebar

CIEPŁO SYSTEMOWE NARZĘDZIEM POLITYKI ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNEJ CZ. 1 Sticky

4072 3

Jacek Szymczak, prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie.

Polska należy do grupy krajów UE w których dostarczanie ciepła z wykorzystaniem systemów ciepłowniczych stanowi najbardziej istotny sposób pokrywania potrzeb na ciepło.

Jacek Szymczak,
prezes IGCP
fot. IGCP

Zgodnie z informacjami pochodzącymi z ostatniego Spisu Narodowego z roku 2011, około 42 proc. gospodarstw domowych korzysta z ciepła systemowego. Jako że ta forma zaopatrzenia w ciepło jest domeną miast, w tej grupie odbiorców końcowych jego udział wynosi prawie 60 proc. Jest wiele aglomeracji, gdzie udział ten sięga nawet 80 proc. Na znaczącą pozycję ciepła systemowego w zaopatrzeniu w ciepło wpływa między innymi fakt, że jest to jedno z najważniejszych narzędzi dla kreowania gospodarki niskoemisyjnej, między innymi dzięki pozytywnemu skonsumowaniu „efektów skali”. Dotyczy to obszarów: technologicznego, ekonomicznego i ekologicznego – w zakresie ograniczania i likwidacji zarówno wysokiej jak i niskiej emisji. W obszarze oddziaływania ciepłownictwa systemowego oprócz obiektów mieszkalnych jest znacząca liczba obiektów użyteczności publicznej, oświatowych, służby zdrowia, kultury oraz usługowych, których liczba i ogrzewana powierzchnia rośnie z roku na rok.

Biorąc pod uwagę potencjał sektora, jak również fakt, że jest to sektor interdyscyplinarny, można wskazać przynajmniej sześć ważnych obszarów społeczno-gospodarczych, w których ciepłownictwo systemowe odgrywa istotna rolę:
– klienci/odbiorcy końcowi – konieczny wzrost świadomości pozwalający na przeprowadzanie reform, poprzez prowadzenie długoterminowych programów edukacyjnych kształtujących racjonalne zachowania,
– budynki – dążenie do redukcji zużycia energii przez budynki, dekarbonizacja budynków nie jest celem samym w sobie,
– efektywność energetyczna – odnosi się do obszarów produkcji i dystrybucji ciepła w zakresie poprawy efektywności energetycznej,
– ochrona środowiska – analizowana z dwóch punktów widzenia:
emisji ze źródeł podmiotów gospodarczych (odniesienie do dyrektyw IED i MCP) oraz niskiej emisji (z indywidualnych pieców),
– bezpieczeństwo energetyczne – ważne z nie tylko z uwagi na pewność dostaw ciepła, ale również z punktu widzenia sektora elektroenergetycznego. Bezpieczeństwo to oznacza możliwości budowy nowych źródeł kogeneracyjnych (CHP ), co pozwala na uzupełnienie mocy w systemie elektroenergetycznym Polski i redukcje skutków wyłączeń awaryjnych w elektrowniach oraz zwiększenie elastyczności systemu (CHP plus akumulatory ciepła),
– polityka paliwowa – niezbędne jest szerokie podejście do struktury paliwowej zapewniające bezpieczeństwo energetyczne oraz właściwe wykorzystywanie krajowych zasobów paliw, co oznacza również zwiększenie niezależności energetycznej wszystkich państw UE.

Ciepłownictwo systemowe stanowi zatem efektywne narzędzie realizacji wielu celów krajowej i unijnej polityki energetyczno-klimatycznej.

grafika: Jacek Gonciarz/Studio Graficzne Svart

IGCP O PLANIE NA RZECZ ENERGII I KLIMATU Sticky

1146 0

Do 18 lutego trwały konsultacje dokumentu „Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030” (KPEiK). Swoje uwagi w imieniu branży ciepłowniczej zgłosiła Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, podkreślając m.in. że określone w projekcie krajowe cele mogą być zbyt niskie w stosunku do celów zawartych w polityce energetyczno-klimatycznej całej unii.

Ponadto pozytywnie oceniając uwzględnienie ciepłownictwa systemowego w projekcie ciepłownicy wskazali na niewystarczające wykorzystanie jego potencjału w kontekście współpracy z sektorem elektroenergetycznym i w walce z niską emisją.

Przedstawiony do konsultacji projekt Krajowego Planu na rzecz energii i klimatu ma zapewnić rzetelne, wszechstronne, racjonalne pod względem kosztów, przejrzyste i przewidywalne zarządzanie unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, które zagwarantuje osiągnięcie założeń i celów unii energetycznej na rok 2030 oraz w perspektywie długoterminowej, zgodnie z Porozumieniem paryskim z 2015 r. w sprawie zmian klimatu. Jego opracowanie wynika z obowiązku nałożonego na państwa członkowskie UE rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu. Finalna wersja polskiego dokumentu ma zostać zgłoszona do Komisji Europejskiej w terminie do 31 grudnia 2019 r.

Krajowe założenia i cele

Projekt polskiego dokumentu bazuje na zaniżonych celach dla udziału OZE (21 proc., podczas gdy Dyrektywa OZE mówi o celu 32 proc.) oraz efektywności energetycznej (na poziomie 23 proc. przy obowiązującym 32,5 proc.), stąd niebezpieczeństwo, iż w takiej formie projekt może wywołać zastrzeżenia KE.

Według Ministerstwa Energii nadal jedynym instrumentem wspierającym poprawę efektywność energetycznej ma być system „białych certyfikatów”, co biorąc pod uwagę negatywne doświadczenia z jego działaniem, jest zawężeniem narzędzi i środków. Obecny system jest nie tylko kosztotwórczy, ale również niewydolny organizacyjnie i nie przynoszący wymiernych efektów poprawy efektywności w tych obszarach, które są najbardziej oczekiwane. IGCP stoi na stanowisku, które wyrażała już wcześniej w ramach kolejnych nowelizacji przepisów z zakresu efektywności energetycznej, że dla uzyskania racjonalnych kosztowo i realnych fizycznie efektów konieczne jest rozszerzenie wachlarza środków, z wykorzystaniem systemu dobrowolnych zobowiązań czy systemu podatkowego lub innych zachęt finansowych.


NASA/Goddard/Flickr

Według ciepłowników rozwój ekologicznych i efektywnych systemów ciepłowniczych jest istotnym narzędziem obniżenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy efektywności energetycznej, przyczyniając się także do zrównoważonego rozwoju miast i poprawy jakości powietrza oraz wsparcia gospodarki o obiegu zamkniętym. W 2017 r. tylko 20 proc. systemów spełniało kryterium efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego lub chłodniczego. Jest to poziom dalece niesatysfakcjonujący i odbiegający od potencjału Polski w tym zakresie. Dlatego dla mobilizacji działań i narzędzi oraz środków w tym zakresie, zasadne jest określenie w KPEiK mierzalnego i ambitnego celu jakim jest „Wszystkie systemy ciepłownicze do 2030 r. powinny osiągnąć status efektywnych systemów zgodnie z definicją zawartą w ustawie Prawo energetyczne.” Zwiększenie liczby efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych i chłodniczych przede wszystkim powinno nastąpić poprzez rozwój źródeł kogeneracyjnych i OZE. Projekt dokumentu nie uwzględnia natomiast potencjału rozwoju kogeneracji także w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego oraz dywersyfikacji krajowych źródeł energii elektrycznej. Tymczasem przy wykorzystaniu technologii kogeneracyjnej realnym jest wygenerowanie 3-4 tys. MWe w perspektywie do 2030 roku. Oznacza to realne wsparcie dla sektora elektroenergetycznego w kraju ( nowe źródła w sposób stabilny produkujące energię elektryczną ) ale również racjonalną dywersyfikację nośników energetycznych ( systematyczny wzrost udziału gazu oraz różnego rodzaju OZE ). Już dzisiaj energia elektryczna produkowana w kogeneracji stanowi ok.14 proc. w całym systemie. Koniecznym jest zapewnienie warunków dla co najmniej podwojenia tego udziału.

Polityki i działania

Według ciepłowników ważnym narzędziem poprawy jakości powietrza i walki z niską emisją będzie rozwój i modernizacja ciepłownictwa, w tym w szczególności poprzez budowę efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych. Na terenach, na których istnieją techniczne i ekonomiczne warunki dostarczenia ciepła z systemu ciepłowniczego, odbiorcy w pierwszej kolejności powinni korzystać z ciepła systemowego, o ile nie zastosują bardziej ekologicznego rozwiązania. W 2015 r. do sieci ciepłowniczej na obszarach miejskich przyłączonych było 61 proc. gospodarstw domowych – celem jest sukcesywne zwiększanie tego wskaźnika. Aktualnie istnieje obowiązek podłączenia do efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego, ale tylko dla obiektów, których przewidywana szczytowa moc cieplna instalacji i urządzeń do ogrzewania wynosi co najmniej 50 kW. Obowiązek ten powinien zostać rozszerzony na wszystkie scentralizowane systemy ciepłownicze, w odniesieniu do wszystkich obiektów budowlanych. Zwiększenie liczby przyłączonych odbiorców i odchodzenie od indywidualnego ogrzewania tam gdzie zlokalizowana jest sieć, przyczyni się do walki z niską emisją, a jednocześnie zwiększy się komfort życia mieszkańców dotychczas wykorzystujących piece na paliwa stałe. Równocześnie powinno być zapewnione funkcjonowanie mechanizmu egzekwowania obowiązku przyłączenia obiektów do sieci ciepłowniczej w trakcie procesu budowlanego, co umożliwi powszechną realizację tego obowiązku. W celu pełnego wykorzystania ciepła systemowego, w tym kogeneracji, w rządowej Strategii rozwoju i transformacji ciepłownictwa powinny być szczegółowo określone działania legislacyjne i pozalegislacyjne, narzędzia i środki dla realizacji tego celu. Jako element niezbędny do zrealizowania celów w tym zakresie jest stworzenie (a nie jedynie rozważenie) także mechanizmów wsparcia dla przebudowy infrastruktury wewnętrznej w budynkach. W zakresie efektywnej ochrony powietrza ciepłownicy wskazują na konieczność wprowadzenia zasady łączenia w jednorodne obszary zurbanizowane indywidualnych projektów likwidacji palenisk węglowych z wykorzystaniem ciepła systemowego.

Eksperci podkreślają też, iż KPEiK wąsko patrzy na wachlarz możliwych do wykorzystania technologii OZE, nie wspominając o potencjale energetycznym energii słonecznej, odpadowej i termicznej utylizacji odpadów komunalnych.

Ocena skutków planowanych polityk i środków

Założenia realizacji zaproponowanego w KPEiK scenariusza nie w pełni pokrywają się z celami UE w perspektywie 2030. Co więcej w przypadku ciepłownictwa niesłusznie zakłada się, że wzrost celu krajowego zostanie oparty tylko na ciepłownictwie systemowym, co jest niezgodne z obszarem energetycznym, jakim jest ciepłownictwo, a skutkowałoby niekorzystnie ekonomicznie dla odbiorców ciepła systemowego. Cele UE w ciepłownictwie powinni realizować wszyscy uczestnicy „rynku ciepła”, a nie tylko zawodowi dostawcy ciepła.

Ocena skutków planowanych polityk i środków Założenia realizacji zaproponowanego w KPEiK scenariusza nie w pełni pokrywają się z celami UE w perspektywie 2030. Co więcej w przypadku ciepłownictwa niesłusznie zakłada się, że wzrost celu krajowego zostanie oparty tylko na ciepłownictwie systemowym, co jest niezgodne z obszarem energetycznym, jakim jest ciepłownictwo, a skutkowałoby niekorzystnie ekonomicznie dla odbiorców ciepła systemowego. Cele UE w ciepłownictwie powinni realizować wszyscy uczestnicy „rynku ciepła”, a nie tylko zawodowi dostawcy ciepła.

Autor: Jacek Szymczak, prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie
Opr. Agnieszka Kołogrecka
Fot. Chuckyeager/Flickr
Fot. Pixabay

NOWY PROGRAM PILOTAŻOWY “CIEPŁOWNICTWO POWIATOWE” Sticky

4155 0

Wybrane przedsiębiorstwa ciepłownicze otrzymują z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej informację oraz zaproszenie do pilotażowego programu „Ciepłownictwo Powiatowe”. To instrument wsparcia, który wynika z potrzeby dostosowywania się do zaostrzających norm emisyjnych oraz ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko polskiego sektora ciepłowniczego na szczeblu powiatowym.

Program kierowany jest do średnich przedsiębiorstw ciepłowniczych (do 50 MW), w których większościowym udziałowcem są jednostki komunalne. Warunkiem otrzymania wsparcia jest zrealizowanie inwestycji, która pozwoli na wcześniejsze dostosowanie się do wymogów UE.

W najbliższych latach polskie ciepłownictwo systemowe musi zrealizować szereg, niezwykle kapitałochłonnych, inwestycji w zakresie odpylania, odsiarczania i odazotowania instalacji, aby dostosować się do restrykcyjnych wymogów unijnych. Konkretnie chodzi tu o sprostanie przepisom tzw. Dyrektywy IED (dotyczącej emisji przemysłowych), aktualnych konkluzji dotyczących najlepszych dostępnych technik (tzw. Konkluzje BAT) oraz normom emisyjnym wynikającym z Dyrektywy o średnich źródłach spalania (tzw. Dyrektywa MCP). Według szacunków nakłady niezbędne na dostosowanie bloku energetycznego do nowych standardów wynoszą ok. 30-40 mln zł dla źródeł poniżej 50 MW, ok. 100 – 150 mln zł (dla 500 MW) oraz 300-600 mln zł dla (1000 MW).

Ciepło systemowe okrywa aż 42 proc. krajowego zapotrzebowania na ciepło (15 mln odbiorców i 21 tys. km długość sieci ciepłowniczych). Likwidacja nieefektywnych i najbardziej trujących indywidualnych źródeł ciepła i podłączenie odbiorców do sieci ciepła systemowego jest jednym z najbardziej skutecznych i efektywnych ekonomicznie mechanizmów działania na rzecz czystego powietrza i ograniczania niskiej emisji. Oprócz korzyści środowiskowych i ekonomicznych rozwój ciepła systemowego wpłynie na poprawę bezpieczeństwa energetycznego, a także będzie przeciwdziałał zjawisku ubóstwa energetycznego.

Jednym z podstawowych czynników ograniczających możliwość rozwoju systemów ciepłowniczych jest to, że przepisy pozwalają na udzielenie pomocy publicznej jedynie na modernizację systemów spełniających definicję „efektywnego systemu ciepłowniczego” (czyli takiego, w którym do produkcji ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej: w 50 proc. energię z OZE lub w 50 proc. ciepło odpadowe lub w 75 proc. ciepło pochodzące z kogeneracji lub w 50 proc wykorzystujące połączenie ww. energii i ciepła). W Polsce prawie 90 proc. systemów ciepłowniczych nie spełnia tego warunku. Dotyczy to głównie przedsiębiorstw w mniejszych miastach do 100 tys. mieszkańców.

Problem „nieefektywności” oraz braku możliwości ubiegania się o pomoc publiczną dotyczy głównie ciepłownictwa „powiatowego”.

W dużych miastach powyżej 500 tys. mieszkańców 100 proc. ciepła jest produkowane w oparciu o efektywne systemy. Zatem problem „nieefektywności” oraz braku możliwości ubiegania się o pomoc publiczną dotyczy głównie ciepłownictwa „powiatowego”. Przekształcenie nieefektywnego systemu w efektywny oraz sprostanie unijnym standardom emisyjnym wymaga kapitałochłonnych inwestycji, których realizacja z uwagi na słabą kondycję finansową mniejszych przedsiębiorstw (zwłaszcza tych komunalnych), bez dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania jest niemalże niemożliwa. pilotażowy program wsparcia „Ciepłownictwo Powiatowe” skierowany został tylko do 130 przedsiębiorstw o całkowitej mocy cieplnej do 50 MW, w których większościowym właścicielem są jednostki samorządu lub miasta i w których udział prywatnego kapitału nie przekracza 30 proc.

Program wdrażany będzie do 2025 roku. Jego budżet oszacowano na 500 mln zł, z czego 300 mln zł będzie niskooprocentowanym wsparciem zwrotnym, a 150 mln bezzwrotnym finansowaniem (pożyczki umarzane do wysokości 5 mln zł oraz dotacje do 30 proc. kosztów kwalifikowanych lub do 50 proc. kosztów przy inwestycjach w technologię ORC pozwalającą na wykorzystanie ciepła o niskich parametrach np. odpadowego lub energii geotermalnej).

„Ciepłownictwo Powiatowe-pilotaż” oferuje wsparcie dla przedsięwzięć z zakresu: ograniczenia lub uniknięcia szkodliwych emisji do atmosfery, zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych, poprawy efektywności energetycznej, nowych źródeł ciepła i energii elektrycznej, modernizacji i rozbudowy sieci ciepłowniczych oraz energetycznego wykorzystania zasobów geotermalnych.

Autor: Bogusław Regulski, wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie
Opr. Agnieszka Kołogrecka
fot. Sebastian Marek/Flickr

MPEC NOWY SĄCZ NA EKOLOGICZNYM SZLAKU

26 0

Podsumowanie efektów związanych z zakończeniem realizacji projektu dotyczącego budowy wysokosprawnej kogeneracji gazowej w MPEC Nowy Sącz oraz zadania – budowa kotła biomasowego w ramach projektu Nowe Źródła Energii w MPEC Nowy Sącz 

Obie inwestycje stawiają MPEC Nowy Sącz w krajowej czołówce zakładów, które rozwijają alternatywne źródła energii, obniżając tym samym emisję CO2 i zmniejszając udział węgla w produkcji ciepła. Zapewniają również dodatkową zdolność produkcyjną kotłowni Millenium. 

Uruchomienie wysokosprawnej kogeneracji gazowej 6 MW wraz z kotłem gazowym 5 MW dodatkowo umożliwia produkcję i sprzedaż energii elektrycznej, która odpowiada 2/3 zapotrzebowania gospodarstw domowych na terenie Nowego Sącza. Natomiast otwarcie kotła na biomasę o nominalnej mocy do 3 MW ma istotny aspekt związany z dywersyfikacją źródeł energii oraz wykorzystaniem dużego potencjału jaki daje biomasa. Dzięki nowym niskoemisyjnym źródłom oddawanym aktualnie do eksploatacji, system ciepłowniczy uzyska status efektywnego systemu ciepłowniczego (udział węgla w produkcji ciepła spada poniżej 50%) a jeszcze w 2019 roku w kotłowni Millenium 100% produkcji ciepła była realizowana z węgla. 

Inwestycje te otwierają kolejny rozdział rozwoju MPEC Nowy Sącz, opartego na czystej energii cieplnej. 

Podsumowanie efektów związanych z zakończeniem realizacji projektu dotyczącego budowy wysokosprawnej kogeneracji gazowej 

Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Nowym Sączu zakończyło realizację projektu związanego z budową wysokosprawnej kogeneracji gazowej, realizowanego z programu Oś priorytetowa i zmniejszenie emisyjności gospodarki, Działanie 1.6. Promowanie wykorzystania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe dofinansowanego ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. 

Bezpośrednim celem była budowa układu wysokosprawnej kogeneracji składającego się z 3 silników kogeneracyjnych zasilanych paliwem gazowym o łącznej nominalnej mocy nie mniejszej niż 6 MWe i 5,85 MWt co zapewni dodatkową zdolność produkcyjną kotłowni Millenium a także umożliwi produkcję i sprzedaż energii elektrycznej. 

Korzyści: 

  • poprawienie jakości powietrza,
  • dywersyfikacja paliw wykorzystywanych do produkcji ciepła,
  • oszczędności z tytułu płatności emisji CO2 (tzw. uprawnienia EUA),
  • zwiększenie mocy źródeł ciepła MPEC. 

Całkowita wartość projektu wyniosła: 30 554 420 PLN brutto, przy czym zostało przyznane dofinansowanie do projektu na poziomie 43% wydatków kwalifikowanych. Dotacja dla MPEC Nowy Sącz wyniosła: 9 418 000 PLN. Ponad to MPEC pozyskał premię kogeneracyjną dzięki, której na przestrzeni 15 lat otrzyma 19 100 000 PLN bezzwrotnego wsparcia. 

Przedsięwzięcie obejmowało:

  • budowę układu wysokosprawnej kogeneracji gazowej składającej się z 3 jednostek wytwórczych o mocy 6 MWe i 5,85 MWt wraz z przyłączami, 
  • budowę rezerwowo – szczytowej kotłowni gazowej o mocy 5 MWt, 
  • realizację systemu SCADA dla nowych źródeł. 

Podstawowe dane o inwestycji:

  • nr projektu: POIS.01.06.01-00-0114/19,
  • status: zrealizowany,
  • termin realizacji projektu: 2020 r. ÷ 2023 r.,
  • dodatkowa zdolność wytwarzania energii elektrycznej: 6 MWe,
  • dodatkowa zdolność wytwarzania energii cieplnej: 5,85 MWt. 

Podsumowanie efektów związanych z zakończeniem budowy kotła biomasowego o mocy 3 MW w ramach projektu „Nowe Źródła Energii w MPEC Nowy Sącz” 

Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Nowym Sączu zakończyło realizację zadania „Montaż kotła na biomasę o mocy nominalnej do 3 MW” w ramach projektu „Nowe Źródła Energii w MPEC Nowy Sącz”. MPEC otrzymał dofinansowanie ze środków NFOŚiGW w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiana Klimatu ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014-2021. 

Bezpośrednim celem zadania była budowa kotła na biomasę o nominalnej mocy do 3 MW, co zapewnia dodatkową zdolność produkcyjną kotłowni Millenium, a także dywersyfikuje wykorzystywane źródła ciepła. 

Całkowita wartość zadania „Montaż kotła na biomasę o mocy do 3 MW” w ramach projektu „Nowe Źródła Energii w MPEC Nowy Sącz” wyniosła 9 692 400 PLN brutto, przy czym dofinansowanie tego zadania przyznano na poziomie 36% wydatków kwalifikowanych i wynosi 2 828 218 PLN. 

Korzyści: 

  • poprawienie jakości powietrza, 
  •  wzrost produkcji energii odnawialnej pochodzącej z biomasy, 
  • dywersyfikacja paliw wykorzystywanych do produkcji ciepła, 
  • ograniczenie emisji CO2, 
  • zwiększenie mocy źródeł ciepła MPEC, 
  • możliwość zapewnienia ekologicznego ciepła systemowego większej liczbie mieszkańców Nowego Sącza, 
  • zwiększenie potencjału i możliwej rozbudowy sieci ciepłowniczej. 

Dzięki realizacji projektów źródłowych w 2023 r. ciepło wytwarzane w MPEC Nowy Sącz będzie pochodziło już w ponad 50% z Odnawialnych Źródeł Energii i Kogeneracji. 

Podstawowe informacje o inwestycji – Budowa kotła na biomasę do 3 MW: 

  • nr projektu: MFEOG.07.04.13-06-0022/21,
  • status zadania: zrealizowany,
  • termin realizacji zadania: 2022 r. ÷ 2023 r.,
  • termin realizacji projektu: 2021 r. ÷ 2024 r.,
  • dodatkowa zdolność wytwarzania energii cieplnej: do 3 MW.

ZA NAMI PIERWSZE SPOTKANIE PARTNERÓW „SET HEAT”

48 0

W budynku Katedry Techniki Cieplnej Wydziału Energetyki i Inżynierii Środowiska Politechniki Śląskiej spotkali się konsorcjanci z 5 państw członkowskich UE: 4 partnerów przemysłowych – przedsiębiorstw ciepłowniczych z Chorwacji, Litwy, Polski i Rumunii, które obecnie obsługują sieci wysokotemperaturowe (ECO, VST, TEB i HEP), 2 firm inżynieryjnych specjalizujących się w ciepłownictwie (KELVIN i CMESB), 5 uniwersytetów technicznych (SUT, PO, AAU, UNIZAG-FSB i VILNIUS TECH) oraz jednego krajowego zarządu ciepłownictwa (DBDH). 

W czasie spotkania każdy z partnerów w krótkim wystąpieniu przedstawił swoją organizację i siebie. Prezentowano obszary działalności, kluczowy personel i kluczowe produkty związane z projektem. Partnerzy z branży ciepłowniczej prezentowali dodatkowo charakterystykę swoich systemów ciepłowniczych, aktywa produkcyjne i praktyki planowania inwestycji. 

W kontekście zasięgu geograficznego i głównych celów projektu SET_HEAT, na spotkaniu zostały powołane cztery lokalne zespoły: polski, chorwacki, litewski i rumuński. Dodatkowo w projekt zaangażowanych jest dwóch duńskich partnerów, którzy wnoszą istotną wiedzę na temat doświadczeń związanych z transformacją sektora ciepłowniczego w ich kraju. 


Wszyscy partnerzy projektu reprezentują różne środowiska zawodowe i kulturowe, a że ustalenie wspólnych zasad współpracy w ramach projektu współpracy UE stanowiło priorytet spotkanie robocze zorganizowano w formule stacjonarnej. 

– Nasze podstawowe zadania na początek to oczywiście omówienie i wyjaśnienie programu prac, zadań i obowiązków oraz kwestii związanych z zarządzaniem projektem i raportowaniem – mówi Łukasz Jendryasek reprezentujący na spotkaniu ECO SA. 

Szczegółowo omówiono program prac projektu SET_HEAT, w tym pakiety robocze, zadania, rezultaty i kamienie milowe. Partnerzy zobowiązali się zgodnie do szybkiego powołania zewnętrznej rady nadzorczej dla projektu. Do jej składu ma zostać zaproszony m.in. członek zarządu Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, co jest pokłosiem podpisane niedawno w Opolu listu intencyjnego o współpracy IGCP z realizatorami projektu SET_HEAT. 

Kolejne spotkanie zespołu odbędzie się w marcu przyszłego roku w ECO w Opolu. Kolejne odbywać się będą w Danii/Litwie/Rumunii oraz Chorwacji. 

Projekt SET_HEAT otrzymał 1,5 mln EUR z programu unijnego LIFE, aby opracować dziesięcioletnie plany inwestycyjne, umożliwiające przemianę tradycyjnych wysokotemperaturowych systemów ciepłowniczych w systemy efektywne, zgodnie z definicją unijnej dyrektywy EED, która odgrywa kluczową rolę w dążeniu do neutralności klimatycznej do 2050 roku. 

ECO SA jest wiodącą spółką ciepłowniczą w kraju i częścią powołanej w 2009 roku Grupy Kapitałowej ECO SA składającej się z przedsiębiorstw ciepłowniczych w Opolu, Malborku, Kutnie, Jeleniej Górze i Tarnobrzegu oraz spółek – córek ECO Serwis (zajmującą się realizacją inwestycji i remontów oraz bieżącym utrzymaniem majątku ciepłowniczego), ECO Logistyka (zajmująca się dostawą paliw) i ECO Kogeneracja (budująca i eksploatująca układy wysokosprawnej kogeneracji). Posiada swoje ciepłownicze oddziały eksploatacyjne również w województwie lubuskim i śląskim. W 2023 roku spółka obchodzi 25 lat działalności jako spółka akcyjna, z większościowym akcjonariatem Gminy Opole, po przekształceniu z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. 

4 MILIARDY EURO NA NIESKOEMISYJNE TECHNOLOGIE

49 0

Komisja Europejska zachęca do składania wniosków w ramach funduszu innowacyjnego na rok 2023, dysponującego rekordowym budżetem w wysokości 4 miliardów euro na wsparcie wdrażania innowacyjnych technologii dekarbonizacyjnych. Zaproszenie jest finansowane z dochodów z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), co podkreśla znaczenie ustalania cen emisji dwutlenku węgla dla transformacji ekologicznej. Komisja zwiększyła ogólne dostępne środki i podwoiła budżet przeznaczony na projekty produkcyjne wykorzystujące czystą technologię w porównaniu z poprzednim zaproszeniem. Dostępnych jest 1,4 miliarda euro na wzmocnienie zdolności produkcyjnych przemysłu, wiodącej pozycji technologicznej i odporności łańcucha dostaw w Europie.

Projektodawcy mogą ubiegać się o dotacje w ramach pięciu tematów z odrębnymi wymogami budżetowymi i inwestycyjnymi (CAPEX):

  • Ogólna dekarbonizacja (na dużą skalę) – 1,7 miliarda euro dostępne dla projektów o nakładach inwestycyjnych powyżej 100 milionów euro
  • Ogólna dekarbonizacja (średnia skala) – 500 mln euro dostępne dla projektów o nakładach inwestycyjnych od 20 mln euro do 100 mln euro
  • Ogólna dekarbonizacja (na małą skalę) – 200 mln euro dostępne dla projektów o nakładach inwestycyjnych od 2,5 mln euro do 20 mln euro
  • Produkcja czystej technologii – 1,4 miliarda euro dostępne dla projektów o CAPEX powyżej 2,5 miliona euro, skupiających się na produkcji komponentów do energii odnawialnej, magazynowania energii, pomp ciepła i produkcji wodoru
  • Pilotażowy – 200 mln euro dostępne dla projektów o nakładach inwestycyjnych powyżej 2,5 mln euro, skupiających się na głębokiej dekarbonizacji.

Projekty będą oceniane na podstawie ich potencjału w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, stopnia innowacyjności, dojrzałości, powtarzalności i efektywności kosztowej. Fundusz innowacyjny może pokryć do 60% odpowiednich kosztów projektu. Do składania wniosków kwalifikują się projekty zlokalizowane na terenie EOG, a po niedawnej rewizji dyrektywy w sprawie EU ETS zaproszenia do składania wniosków w ramach Funduszu Innowacyjnego są obecnie otwarte również dla sektorów morskiego, transportu drogowego i budownictwa, oprócz technologii w branżach energochłonnych (w tym lotnictwie ), energia odnawialna lub magazynowanie energii. Obiecujące projekty, które nie są wystarczająco dojrzałe, aby uzyskać dotację lub nie zostały wybrane do finansowania ze względu na ograniczenia budżetowe, mogą skorzystać z pomocy Europejskiego Banku Inwestycyjnego na rozwój projektów (PDA).

Następne kroki

Promotorzy projektów mają czas do 9 kwietnia 2024 r., godz. 17:00 (CET), na złożenie wniosku za pośrednictwem portalu UE Funding and Tenders. Komisja zachęca wnioskodawców do wzięcia udziału w Dniu informacyjnym dotyczącym zaproszenia IF23, który odbędzie się online w dniu 7 grudnia 2023 r. Wydarzenie to jest okazją do poznania nowych funkcji, zapoznania się z procesem składania wniosków i zadawania pytań Europejskiemu Dyrektorowi ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska Agencja (CINEA), która realizuje nabory wniosków Funduszu Innowacyjnego. W większości Państw Członkowskich Krajowe Punkty Kontaktowe Funduszu Innowacji organizują także Dni Informacyjne.

O wynikach oceny wnioskodawcy zostaną poinformowani w IV kwartale 2024 r. Wybrani wnioskodawcy podpiszą umowy o dofinansowanie w I kwartale 2025 r.

Fundusz innowacyjny, którego szacunkowe dochody z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w latach 2020–2030 szacuje się na 40 miliardów euro, ma na celu stworzenie zachęt finansowych dla przedsiębiorstw i organów publicznych do inwestowania w najnowocześniejsze technologie niskoemisyjne oraz wspieranie przejścia Europy na neutralność klimatyczną. W ramach poprzednich zaproszeń do składania wniosków Fundusz Innowacyjny przyznał już około 6,5 miliarda euro na ponad 100 innowacyjnych projektów.

Fundusz Innowacyjny otwiera dziś także pierwszą aukcję pilotażową w ramach Europejskiego Banku Wodoru, w ramach której twórcy projektów w EOG mają do dyspozycji budżet w wysokości 800 mln euro. Projekty nie mogą łączyć wsparcia z zaproszenia w ramach Funduszu Innowacji i pilotażu Europejskiego Banku Wodoru.

Źródło: Komisja Europejska

W HOLLYWOODZKIM STYLU O ENERGETYCE, LUDZIACH I CIEPLE

115 0

Za nami Gala Jubileuszowa 25-lecia ECO w Opolu. To nie były zwykłe urodziny. ECO postanowiła z okazji swojego Jubileuszu uhonorować zaproszonych gości. Jubileusz ECO został zorganizowany w konwencji największego wydarzenia świata filmowego – Gali Oscarowej!

Od progu gości otaczała cudowna aura wyjątkowości – do sali, w której odbywała się gala prowadził bowiem czerwony dywan. Wchodzący na galę mieli też okazję do pamiątkowych zdjęć na okolicznościowej ściance. W surowych wnętrzach Centrum Wystawienniczo – Kongresowego w Opolu udało się stworzyć niezwykle uroczysty klimat i wyczarować magiczną atmosferę.

W czasie Gali przyznano Oscary Honorowe 25-lecia ECO w 10 kategoriach, w których zwykle przyznawane są nagrody amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. O nagrodach filmowych i filmach opowiadał wybitny znawca filmu – prowadzący Galę ECO – Tomasz Raczek. Z wdziękiem i lekkością wprowadzał gości w tajniki każdej z kategorii oscarowych, wspominając o nagrodzonych w ostatnim 25-leciu filmach oraz zapowiadając piosenki z filmów wyróżnionych w poszczególnych kategoriach. 

O muzyczną oprawę Gali zadbał Tomasz Szymuś z orkiestrą, a oscarowe hity filmowe w jego aranżacjach zaśpiewali specjalnie na tę okazję m.in. Katarzyna Cerekwicka, Łukasz Zagrobelny czy Ania Rusowicz. Nie zabrakło też artystów wywodzących się z Opola i Opolszczyzny: Magdaleny Meg Krzemień, Grzegorza Wilka czy Natalii Zastępy. ECO kiedy tylko może podkreśla swoje lokalne opolskie korzenie, choć działa już w 10 województwach w całej Polsce. Z całej Polski przybyli też licznie do Opola na tę wyjątkową uroczystość znamienici goście.

Wśród nich byli przedstawiciele instytucji związanych i współpracujących z ECO – klienci, kontrahenci, wykonawcy, zasłużeni dla spółki pracownicy – byli i obecni oraz przedstawiciele branży ciepłowniczej i energetycznej. Na prośbę Zarządu ECO goście Jubileuszu przekazali dowody uznania z okazji 25-lecia ECO w formie wpłat na rzecz Domowego Hospicjum dla Dzieci w Opolu. Dzięki gościom ECO konto Hospicjum zasiliło ponad 50 000 PLN! Gospodarze Gali wyrazili nadzieję, że ta pamiątka Jubileuszu spółki ogrzeje wiele dziecięcych serc i będzie dobrze służyła podopiecznym Hospicjum.

Pod każdym względem Gala ECO była wyjątkowa i na pewno pozostanie na długo w pamięci wszystkich, którzy wzięli w niej udział. Oscarem honorowym 25-lecia ECO za całokształt działalności wyróżniono Izbę Gospodarczą Ciepłownictwo Polskie. Oscara w kategorii kostiumy otrzymali klienci ECO, a za efekty specjalne zostali wyróżnieni pracownicy Grupy Kapitałowej ECO. Wyróżnienia w każdej z 10 kategorii, choć symboliczne, pozwoliły każdemu z obecnych na Gali poczuć się nagrodzonym i uhonorowanym za wieloletnią współpracę ze spółką. 

SPALINY KTÓRE STAŁY SIĘ PALIWEM

130 0

Spaliny, które stały się paliwem – czyli jak zwiększać efektywność energetyczną dzięki układowi kogeneracyjnemu na bazie turbiny gazowej

„To, co dla jednych jest odpadem, dla innych jest skarbem” – mówi stare angielskie przysłowie. Powiedzenie to doskonale sprawdza się w kwestii kogeneracji, która potrafi do zasilania wykorzystać nawet spaliny. Potwierdza to przykład inwestycji w starachowickim Cerradzie.

Starachowice to urokliwe miasto w województwie świętokrzyskim, położone na zboczach doliny rzeki Kamienna. Miejscowość ta cieszy się bogatymi tradycjami przemysłowymi, sięgającymi już czasów prehistorycznych i starożytnych – okolica słynęła wtedy z wytopu żelaza w tzw. dymarkach. Obecnie Starachowice kojarzą się przede wszystkim z przemysłem motoryzacyjnym (zwłaszcza ze słynnymi ciężarówkami Star) oraz zbrojeniowym (ulokowanym tam w 20-leciu międzywojennym). W mieście działa jednak znacznie więcej firm – między innymi Cerrad, jeden z największych producentów płytek ceramicznych w Europie. Zakład przeszedł ostatnio bardzo interesującą transformację, pokazując, jak wykorzystać z pozoru niepotrzebne materiały do zwiększenia efektywności energetycznej. 

Cerrad to dynamicznie rozwijająca się firma, dokonująca szybkiej ekspansji sprzedażowej na terenie Europy Zachodniej. Łącznie spółka posiada sześć w pełni zautomatyzowanych zakładów produkcyjnych o mocach wytwórczych blisko 30 mln metrów kwadratowych rocznie. Żeby zabezpieczyć swój dalszy rozwój, firma postanowiła przeprowadzić szeroką transformację energetyczną, ukierunkowaną na zwiększenie efektywności oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Zakład produkcyjny w Starachowicach miał w ramach tego procesu zaoszczędzić 149 tys. GJ energii rocznie przy jednoczesnej redukcji emisji dwutlenku węgla do atmosfery o 33 tys. ton.

Te ambitne plany spółki pomogła zrealizować firma Eneria należąca do grupy Monnoyeur, przy współpracy z przedsiębiorstwem Solar Turbines, należącym do amerykańskiego koncernu CATERPILLAR. Kluczowym elementem projektu było bardzo precyzyjne zaprojektowanie instalacji łączącej turbinę gazową z zakładem produkcyjnym celem budowy wydajnego układu kogeneracyjnego. 

W starachowickim Cerradzie została zainstalowana turbina gazowa Solar Taurus 60 zasilana gazem ziemnym, o mocy 5 MW. Cechą charakterystyczną tej jednostki jest wysoka zawartość energii w spalinach, traktowanych bardzo często jako odpad z pracy urządzenia. Jednakże podejście Enerii oraz technologia oferowana przez tę firmę pozwoliły zmienić tę sytuację, to jest wykorzystać potencjał spalin przy produkcji energii elektrycznej i ciepła.

Eneria wybudowała kompletny układ kogeneracyjny wraz z instalacją odprowadzania spalin, czego efektem jest synergia z ceramicznymi suszarniami rozpyłowymi, czyli urządzeniami używanymi do suszenia proszku ceramicznego. Dzięki temu możliwe jest bezpośrednie wykorzystanie energii cieplnej pochodzącej ze spalin do pracy zakładu. Natomiast wykonanie infrastruktury elektroenergetycznej umożliwiło efektywne zarządzanie wyprodukowaną energią elektryczną. 

Eksperci Enerii sprostali temu wyzwaniu. Zbudowano układ wysokosprawnej kogeneracji, który zapewnia w 100% zapotrzebowanie starachowickiego Cerradu na energię cieplną oraz do 80% zapotrzebowania potrzeb własnych zakładu na energię elektryczną. Co więcej, układ jest wyposażony w wewnętrzny system spalania SOLONOx, przy pomocy którego turbina spełnia rygorystyczne wymogi emisji CO2 i NOX.

Efektywność energetyczna oraz redukcja negatywnego wpływu na środowisko naturalne to przyszłość całego przemysłu. Żeby zrealizować tę wizję przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności, należy sięgnąć po rozwiązania maksymalizujące uzysk energii z jej nośników. Tak właśnie stało się w Cerradzie, dzięki czemu firma może bezpiecznie rozwijać się w przyszłości.

PIERWSZE W HISTORII PRAWO OGRANICZAJĄCE EMISJĘ METANU W UE

92 0

Komisja Europejska z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte tymczasowe porozumienie między Parlamentem Europejskim a Radą w sprawie nowego rozporządzenia UE mającego na celu zmniejszenie emisji metanu z sektora energetycznego w Europie i w naszych globalnych łańcuchach dostaw. Metan jest silnym gazem cieplarnianym – drugim po dwutlenku węgla (CO2) czynnikiem powodującym zmiany klimatyczne – a także silną substancją zanieczyszczającą powietrze.

Porozumienie ma kluczowe znaczenie dla realizacji Europejskiego Zielonego Ładu i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. Zobowiąże ono przemysł gazu, ropy i węgla do właściwego pomiaru, monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji metanu zgodnie z najwyższymi standardami. Porozumienie następuje zaledwie kilka tygodni przed COP28, podczas którego UE będzie kontynuować współpracę z partnerami międzynarodowymi na rzecz ograniczenia emisji metanu.

  • Wymaga ono od operatorów regularnego składania właściwym organom sprawozdań dotyczących ilościowego oznaczania i pomiarów emisji metanu na poziomie źródła, w tym w przypadku aktywów nieeksploatowanych;
  • Zobowiązuje przedsiębiorstwa naftowe i gazowe do regularnych przeglądów swoich urządzeń w celu wykrywania i usuwania wycieków metanu na terytorium UE w określonych terminach;
  • Zakazuje rutynowego odpowietrzania i spalania na pochodniach w sektorach naftowym i gazowym oraz ogranicza nierutynowe odpowietrzanie i spalanie na pochodniach do nieuniknionych okoliczności, na przykład ze względów bezpieczeństwa lub w przypadku nieprawidłowego działania sprzętu;
  • Ogranicza odpowietrzanie kopalń węgla energetycznego od 2027 r., przy czym zaostrzone warunki wejdą w życie po 2031 r.;
  • Wymaga od przedsiębiorstw z sektorów ropy, gazu i węgla przeprowadzania inwentaryzacji zamkniętych, nieaktywnych, zatkanych i porzuconych aktywów, takich jak studnie i kopalnie, monitorowania ich emisji i jak najszybszego przyjęcia planu ograniczenia tych emisji.

UE importuje dużą część zużywanej przez siebie ropy, gazu i węgla. Niniejsze rozporządzenie obejmie również kwestię emisji metanu związanych z tym przywozem.

  • Ustanawia przejrzystą bazę danych dotyczącą metanu, w której dane dotyczące emisji metanu zgłaszane przez importerów i operatorów z UE zostaną udostępnione społeczeństwu;
  • Wymaga od Komisji ustalenia profili wydajności metanu dla krajów i przedsiębiorstw, aby umożliwić importerom dokonywanie świadomych wyborów w zakresie importu energii;
  • Komisja wprowadzi również narzędzie do monitorowania światowych źródeł metanu oraz mechanizm szybkiego ostrzegania w przypadku zdarzeń związanych z nademisją, zawierających informacje na temat wielkości, powtarzalności i lokalizacji źródeł wysokiej emisji metanu zarówno w UE, jak i poza nią. W ramach tego narzędzia Komisja będzie mogła zażądać szybkich informacji na temat działań podejmowanych przez zainteresowane kraje w celu zaradzenia tym wyciekom;

Od stycznia 2027 r. rozporządzenie wymaga, aby nowe umowy na import ropy, gazu i węgla mogły być zawierane wyłącznie pod warunkiem stosowania przez eksporterów tych samych obowiązków w zakresie monitorowania, raportowania i weryfikacji, co producenci unijni. Rozporządzenie określi metodykę intensywności metanu oraz maksymalne poziomy, jakie należy spełnić w przypadku nowych kontraktów na ropę, gaz i węgiel.

Te nowe obowiązki w zakresie przejrzystości nałożone na partnerów międzynarodowych będą podstawą dwustronnych i wielostronnych dialogów UE ze światowymi partnerami energetycznymi. Ponad 150 krajów zobowiązało się do ograniczenia emisji metanu, podpisując się pod Globalną Deklaracją Metanu, której celem jest redukcja emisji metanu o 30% do 2030 r.

Źródło: KE

W OPOLU POWSTANIE KLASTER ENERGII

108 0

W Opolu podpisany został właśnie list intencyjny w sprawie utworzenia Opolskiego Klastra Energii. Sygnatariuszami listu są Miasto Opole oraz opolskie spółki: Energetyka Cieplna Opolszczyzny SA, Zakład Komunalny, Wodociągi i Kanalizacja, Park Naukowo – Technologiczny oraz Miejski Zakład Komunikacyjny w Opolu. 


Zadaniem klastrów energii jest pobudzenie lokalnych społeczności do współdziałania i wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych na własne potrzeby. Klastry mają służyć poprawie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego w sposób zapewniający uzyskanie efektywności ekonomicznej, w sposób przyjazny dla środowiska zapewniając optymalne warunki organizacyjne, prawne i finansowe. 
Podmioty skupione wokół idei klastra zgodnie maja nadzieję, że jego utworzenie pozwoli na szeroko rozumianą optymalizację kosztów funkcjonowania miasta i cen energii dla jego mieszkańców. 


–  Z efektywnością w gospodarowaniu ciepłem i energią elektryczną nierozerwalnie wiąże się sprawa bezpieczeństwa – wyjaśnia Mirosław Romanowicz członek zarządu ECO ds. operacyjnych – Wpływa ona m.in. na kształtowanie się cen energii, a w minionym roku wszyscy doświadczyliśmy skutków zawirowań w tym zakresie. Nie chcemy, aby to się powtórzyło. Chcemy tak zaplanować przyszłość na bazie własnych zasobów naszych lokalnych systemów elektroenergetycznych, aby były gwarancją bezpieczeństwa energetycznego, tym bardziej że rozwijanie źródeł lokalnych jest jednym z filarów Polskiej Polityki Energetycznej. 


Podpisany dzisiaj list intencyjny jest pierwszym krokiem do pełnej integracji podmiotów związanych z sektorem energetycznym, odnawialnych źródeł energii oraz branż których działalność produkcyjna, usługowa, badawcza i naukowa sprzyja zapewnieniu zrównoważonego rozwoju środowiska lokalnego. 


Koordynatorem działań związanych z powstaniem i rozwojem inicjatywy Opolskiego Klastra Energii jest Energetyka Cieplna Opolszczyzny SA. Specjaliści z ECO zajmą się teraz przygotowaniem porozumienia, które określi prawa i obowiązki stron, zakres współpracy, obszar działalności i czas trwania współpracy i ostatecznie powoła do życia Opolski Klaster Energii.   


– Klastry energii to inicjatywy wspomagane przez Unię Europejską – mówi Paweł Krawczyk członek zarządu ECO ds. ekonomicznych – utworzenie klastra może otworzyć nowe możliwości pozyskania dofinansowania na rozwój odnawialnych źródeł energii. Konsumpcja tych środków to również zadanie dla Opolskiego Klastra Energii. Teraz najważniejsze jest opracowanie strategii działania klastra i na tym skoncentrujemy w najbliższym czasie swoje wysiłki.   


Prezydent Opola Arkadiusz Wiśniewski podczas podpisania listu zaapelował do parlamentarzystów o jak najszybsze rozpoczęcie prac nad uporządkowaniem przepisów prawa w zakresie racjonalnego gospodarowania energią w ramach klastrów. 

ROZDYSPONOWANO 1,7 MLD ZŁ NA BRANŻE ENERGOCHŁONNE

87 0

Regulator rozdysponował ponad 1,7 miliarda zł pomocy publicznej dla branż energochłonnych

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki przyznał rekompensaty dla przedsiębiorstw działających w sektorach energochłonnych za 2022 r. Pomoc na łączną kwotę 1 mld 746 mln zł otrzyma 95 przedsiębiorstw. Wysokość pomocy publicznej jest ponad dwukrotnie większa niż rok temu.

Rekompensaty narzędziem przeciwdziałania ucieczce przemysłu

Rekompensaty przyznawane są w związku z przenoszeniem kosztów zakupu uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na ceny energii elektrycznej zużywanej do wytwarzania produktów w sektorach energochłonnych. Takie rozwiązanie ma na celu ograniczenie ryzyka przeniesienia produkcji wrażliwych branż do krajów, w których nie jest prowadzona tak ambitna jak w UE polityka klimatyczna (tzw. zjawisko ucieczki emisji, ang. carbon leakage).

Pomocą publiczną obejmowane są przedsiębiorstwa z kluczowych sektorów polskiej gospodarki, takich jak hutnictwo i inne gałęzie przemysłu metalurgicznego, branża papiernicza, czy przemysł chemiczny i petrochemiczny, które są najbardziej obciążone kosztami związanymi z wysokimi cenami energii i kosztami uprawnień do emisji CO2.

Od 2022 r. URE publikuje szczegółową listę podmiotów energochłonnych, którym przyznano pomoc publiczną w formie rekompensat. Do 2021 r. informacja dotyczyła jedynie łącznej wysokości rekompensat w podziale na poszczególne sektory i podsektory energochłonne. Listy przedsiębiorstw, którym Prezes URE przyznał rekompensaty za lata 2019-2022, są również udostępniane w prowadzonym przez UOKiK Systemie Udostępniania Danych o Pomocy Publicznej (nr środka pomocowego za 2019 i 2020: SA.53850(2019/N), za 2021 i 2022: SA.64719).

Blisko połowa rekompensat dla przemysłu metalurgicznego

Najwięcej, bo blisko 822 mln zł (47 proc. budżetu) otrzymały przedsiębiorstwa działające w przemyśle metalurgicznym (5 sektorów), tj. producenci aluminium, ołowiu, cynku i cyny, surówki żelazostopów, żeliwa i stali oraz wyrobów hutniczych, miedzi oraz odlewnictwa żeliwa. Kolejne trzy sektory z największym wsparciem to: branża papiernicza, petrochemiczna oraz przemysł podstawowych chemikaliów nieorganicznych. Tym ośmiu sektorom energochłonnym Prezes URE przyznał za rok 2022 w sumie 1 709 mln zł rekompensat, co stanowi blisko 98 proc. wszystkich przyznanych środków.

Z wnioskami o rekompensaty za 2022 rok do Prezesa URE wystąpiło 95 firm. Średnia kwota rekompensaty wypłaconej za 2022 r. wynosi ok. 18,4 mln zł na podmiot, podczas gdy w 2022 r. było to 8,5 mln zł. To ponad 115 proc. wzrost jednostkowego poziomu rekompensat rok do roku, który wynika przede wszystkim ze wzrostu cen uprawnień do emisji CO2, które są uwzględniane przy wyliczaniu rekompensat (terminowa cena uprawnień uwzględniana w 2023 r. – 247,18 zł/t, natomiast uwzględniana w 2022 r. – 111,35 zł/t).

Jak otrzymać rekompensatę dla branż energochłonnych?

Rekompensaty przyznawane są w drodze decyzji wydawanej przez Prezesa URE, na wniosek podmiotu spełniającego określone w ustawie warunki. Wysokość indywidualnego wsparcia ustalana jest w oparciu o dane przekazywane przez wnioskodawcę.

Po wydaniu przez Prezesa URE decyzji o przyznaniu rekompensat, informacja o beneficjentach i kwotach rekompensat została przekazana Ministerstwu Rozwoju i Technologii oraz do Banku Gospodarstwa Krajowego, który dokonuje wypłat z Funduszu Rekompensat Kosztów Pośrednich.

Źródło: URE

KE: STABILIZACJA CEN ENERGII I GAZU W 2023

150 0

Komisja Europejska wskazuje, że po znacznym wzroście cen, który rozpoczął się przed rosyjską inwazją na Ukrainę, ale gwałtownie wzrósł w drugim półroczu 2022 r., ceny energii elektrycznej i gazu stabilizują się. Ceny energii wzrosły ze względu na wzrost cen gazu ziemnego, który jest uważany za paliwo marginalne. Stało się tak, ponieważ zmniejszył się import z Rosji i poszukiwano innych importerów. 

W pierwszej połowie 2023 r. średnie ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE nadal wykazywały wzrost w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r., z 25,3 euro za 100 kWh do 28,9 euro za 100 kWh. Średnie ceny gazu również wzrosły w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r., z 8,6 euro za 100 kWh do 11,9 euro za 100 kWh w pierwszej połowie 2023 r. Ceny te są najwyższymi odnotowanymi przez Eurostat. 

Cena energii elektrycznej i gazu ziemnego bez podatków spada. Kraje częściowo wycofują swoje środki wsparcia. W rezultacie ceny dla odbiorców końcowych z podatkami są nieco wyższe niż w poprzednim okresie odniesienia.

W porównaniu z pierwszą połową 2022 r., w pierwszej połowie 2023 r. udział podatków w rachunkach za energię elektryczną spadł z 23% do 19% (-4%), a w rachunkach za gaz z 27% do 19% (-8%), przy czym wszystkie kraje UE wprowadziły rządowe ulgi i dotacje lub obniżyły podatki i opłaty w celu złagodzenia wysokich kosztów energii.

Informacje te pochodzą z danych dotyczących cen energii elektrycznej i gazu opublikowanych niedawno przez Eurostat. 

Przedstawiono tam kilka wniosków z bardziej szczegółowych artykułów Statistics Explained dotyczących cen energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Ceny energii elektrycznej wzrosły w 22 krajach UE w pierwszej połowie 2023 r.

Dane pokazują również, że ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wzrosły w 22 krajach UE w pierwszej połowie 2023 r. w porównaniu z pierwszą połową 2022 r. W walucie krajowej największy wzrost (+953%) odnotowano w Holandii. Wzrost ten jest związany z kilkoma czynnikami: środki ulg podatkowych z 2022 r. nie były kontynuowane w 2023 r., a jednocześnie podatki energetyczne od energii podwoiły się dla gospodarstw domowych. W 2023 r. zostanie wprowadzony limit cenowy, który znacznie obniży ceny na wszystkich poziomach. Duże wzrosty w walucie krajowej odnotowano również na Litwie (+88%), w Rumunii (+77%) i na Łotwie (+74%). 

Spadki odnotowano w Hiszpanii (-41%), a następnie w Danii (-16%). Mniejsze spadki odnotowano w Portugalii (-6%), na Malcie (-3%) i w Luksemburgu (-0,4%).

W okresie od pierwszej połowy 2022 r. do pierwszej połowy 2023 r. ceny gazu wzrosły w 20 z 24 państw członkowskich UE.

Ceny gazu (w walutach krajowych) wzrosły najbardziej na Łotwie (+139%), w Rumunii (+134%), Austrii (+103%), Holandii (+99%) i Irlandii (+73%). Na drugim końcu znalazły się Estonia, Chorwacja i Włochy, które odnotowały spadki od -0,6% do -0,5%, podczas gdy na Litwie cena pozostała niezmieniona.

Wyrażone w euro średnie ceny gazu dla gospodarstw domowych w pierwszej połowie 2023 r. były najniższe na Węgrzech (3,4 euro za 100 kWh), w Chorwacji (4,1 euro) i na Słowacji (5,7 euro), a najwyższe w Holandii (24,8 euro), Szwecji (21,9 euro) i Danii (16,6 euro).

Źródło: Komisja Europejska

CO POLACY MYŚLĄ O RYNKU ENERGII?

147 0

Ponad 80 proc. gospodarstw domowych odczuło podwyżki cen energii elektrycznej i gazu w związku z kryzysem energetycznym, a blisko 70 procent Polaków popiera budowę elektrowni jądrowych w naszym kraju. Między innymi takie wnioski płyną z najnowszego badania opinii konsumentów przeprowadzonego przez Urząd Regulacji Energetyki i Pracownię Badań Społecznych, zatytułowanego „Energia UREgulowana”.

Obraz konsumentów rynku energii

Sondaż URE i PBS jest pierwszym od dłuższego czasu badaniem preferencji konsumentów polskiego rynku energii przeprowadzonym przez regulatora, które ma w sposób możliwie obiektywny obrazować poziom wiedzy oraz opinie Polaków na temat najważniejszych zagadnień związanych z energetyką i długofalowych wyzwań stojących przed sektorem, takich jak transformacja energetyczna.

Impulsem do przeprowadzenia badania były zawirowania związane z kryzysem energetycznym oraz przyspieszające zmiany w polskiej energetyce i wynikająca z tego potrzeba opracowania kompleksowych działań informacyjnych oraz edukacyjnych adresowanych do wszystkich uczestników rynku, ze szczególnym uwzględnieniem odbiorców indywidualnych energii. A ponieważ punktem wyjścia do każdego projektu edukacyjnego powinna być właściwa diagnoza – w tym przypadku poziomu wiedzy i największych potrzeb informacyjnych w tym obszarze – stąd koncepcja przeprowadzenia badania społecznego. Tym samym wnioski z badań mogą posłużyć Prezesowi URE za wsparcie w wykonywaniu jego ustawowych zadań, polegających na równoważeniu interesów przedsiębiorstw energetycznych oraz odbiorców paliw i energii.

– Kluczowym dla powodzenia przyspieszającej transformacji energetycznej jest, aby była ona sprawiedliwa społecznie i nie ograniczała, ale wręcz podnosiła konkurencyjność polskiej gospodarki oraz poziom życia Polaków. Realizując ten długofalowy proces powinniśmy wsłuchiwać się nie tylko w głosy branży, ale i w głos opinii publicznej. Między innymi dlatego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badania opinii publicznej  pn. „Energia uregulowana” – podkreśla Rafał Gawin, Prezes URE.

Chcieliśmy poznać zarówno stopień świadomości uczestników rynku energii, jak i nastawienie Polaków do procesu transformacji energetycznej. Mamy też nadzieję kontynuować takie badania w nadchodzących latach jako element wsparcia działań regulatora – dodaje szef URE.

Sondaż został zrealizowany w czerwcu 2023 r. metodą wywiadów internetowych na panelu badawczym (CAWI), na reprezentatywnej próbie 1001 respondentów – osób odpowiedzialnych za regulowanie opłat za energię elektryczną w swoich gospodarstwach domowych. Co ważne, badanie powinno być regularnie powtarzane, by móc zobrazować dynamikę zmian w świadomości konsumentów energii w Polsce.

Respondenci odpowiadali na pytania podzielone na bloki tematyczne, które dotyczyły:

  • wiedzy na temat źródeł energii w Polsce,
  • kosztów energii w budżecie gospodarstw domowych,
  • świadomości praw konsumenckich,
  • zagadnień związanych z transformacją energetyczną,
  • znajomości kompetencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Źródła energii

Polacy są dość dobrze zorientowani, jeśli chodzi o znajomość źródeł, z jakich wytwarza się energię elektryczną w naszym kraju. W pytaniu o najważniejsze aktualnie źródła energii elektrycznej dla Polski ponad 91 proc. ankietowanych wskazało na węgiel, z czego dla 80 proc. był to pierwszy wybór. Na kolejnych miejscach respondenci umieścili odnawialne źródła energii (76 proc.) i gaz (72 proc.).

Uczestnicy badania uznali również, że najwięcej energii odnawialnej jest w Polsce produkowane przez instalacje fotowoltaiczne. Tego zdania było 87 proc. ankietowanych. Drugim co do wielkości produkcji odnawialnym źródłem energii jest w opinii Polaków energetyka wiatrowa. Na fotowoltaikę jako najważniejsze źródło energii odnawialnej częściej wskazywali mieszkańcy wsi.

Energia w budżecie gospodarstwa domowego

Ponad 80 proc. ankietowanych uważa się za osoby oszczędzające energię, a wśród najczęściej podejmowanych działań „oszczędnościowych” wymieniane są: wyłączanie światła w nieużywanych pomieszczeniach (wskazane przez 92 proc. ankietowanych oszczędzających prąd) i zakup energooszczędnego oświetlenia (75 proc.). Z grupy badanych, którzy pozycjonują się wśród oszczędzających energię, 12 proc. zainstalowało w tym celu panele fotowoltaiczne.

Ponad 80 proc. gospodarstw domowych odczuło w ostatnim czasie wzrost wydatków na energię elektryczną i gaz. Bardziej zdecydowanie taką opinię wyrażają mieszkańcy miast.

Wśród czynników mających największy wpływ na ceny energii, ankietowani wskazali: politykę krajową (73 proc. wskazań), ceny surowców energetycznych (72 proc.), a także politykę międzynarodową (wojna w Ukrainie) i politykę Unii Europejskiej (po 65 proc. wskazań).

Jednocześnie tylko 40 proc. respondentów deklaruje wiedzę na temat przysługującej im 10 procentowej bonifikaty cen za energię elektryczną w 2024 r., o ile w 2023 r. ograniczą jej zużycie o co najmniej 10 proc. w stosunku do roku ubiegłego.

Dla 71 proc. uczestników badania rachunki za energię elektryczną są czytelne, a blisko 60 proc. deklaruje, że wie, iż rachunek składa się z opłaty za zużycie oraz opłaty dystrybucyjnej, które płacone są dwóm różnym przedsiębiorstwom.

Sposoby rozwiązywania sytuacji spornych

Większość uczestników sondażu zrealizowanego przez PBS nie miała uwag odnośnie jakości świadczenia usług przez dostawców energii elektrycznej. Zastrzeżenia w największym stopniu dotyczyły natomiast jakości dostarczanej energii, a zgłosiło je 38 proc. ankietowanych.

Na zgłoszenie choć jednej reklamacji do przedsiębiorstwa energetycznego zdecydowało się 26 proc. osób biorących udział w badaniu. W ponad dwóch trzecich przypadków reklamacje zostały uznane, a 60 proc. respondentów oceniło rozstrzygnięcia jako satysfakcjonujące.

Zmiana sprzedawcy

Jak wskazują wyniki badania, Polacy są świadomi możliwości zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Taką wiedzę zadeklarowało ponad 90 proc. ankietowanych. Jednocześnie na zmianę sprzedawcy choć jeden raz zdecydowało się tylko 15 proc. osób biorących udział w badaniu, a kolejne 20 proc. rozważało taki krok.

Spośród osób, które zdecydowały się na zmianę sprzedawcy prądu, 57 proc. jest zadowolonych z podjętej decyzji, a 25 proc. jest nią rozczarowanych. Blisko 80 proc. respondentów, którzy zmienili dostawcę energii i oceniają tę zmianę pozytywnie, za główną korzyść z podjętej decyzji uważa obniżenie wysokości rachunków.

Uczestnicy badania, którzy nie rozważali zmiany sprzedawcy prądu, w większości są zadowoleni z obecnego dostawcy (52 proc. wskazań) lub nie widzą powodu do podjęcia takiej decyzji (37 proc. odpowiedzi).

Znajomość zadań i działalności URE

Odpowiedzi na pytania dotyczące Urzędu Regulacji Energetyki wskazują na konieczność intensyfikacji działań komunikacyjnych nakierowanych na zwiększenie rozpoznawalności URE.

W pytaniu otwartym dwie trzecie ankietowanych nie potrafiło spontanicznie podać instytucji odpowiedzialnej za regulację rynku energii, a Urząd Regulacji Energetyki wskazało 25 proc. respondentów.

Jednocześnie 54 proc. uczestników sondażu wskazało, że słyszało o Urzędzie Regulacji Energetyki, a 65 proc. trafnie wytypowało ten urząd jako instytucję weryfikującą oraz zatwierdzającą ceny i stawki opłat za energię elektryczną dla gospodarstw domowych.

Transformacja energetyczna

W bloku pytań poświęconych transformacji energetycznej na pierwszy plan wysunęła się kwestia realizacji polskiego programu atomowego. Poparcie dla budowy elektrowni jądrowych w Polsce wyraziło aż 69 proc. osób uczestniczących w badaniu. 45 proc. badanych jest w stanie zaakceptować realizację takiej inwestycji w pobliżu swojego miejsca zamieszkania.

Osoby popierające budowę elektrowni jądrowych jako główny atut inwestycji tego typu wskazują dostęp do taniej oraz czystej energii. Przeciwnicy energetyki jądrowej za największe zagrożenie uważają kwestie związane z bezpieczeństwem.

Jednym z bardziej zaskakujących wyników badania jest brak poparcia Polaków dla stwierdzenia, że „wiatraki na lądzie psują krajobraz”, z którym zgadza się tylko 21 proc. ankietowanych, a przeciwnych mu jest 71 proc. respondentów. Co ciekawe, w tej kwestii nie ma istotnych różnic pomiędzy mieszkańcami wsi i miast. Wśród mieszkańców obszarów wiejskich z ww. zdaniem zgodziło się 21,5 proc. osób uczestniczących w badaniu, a przeciwnych mu było 60,5 proc. respondentów. Z kolei w miastach ww. stwierdzenie poparło 20,7 proc. ankietowanych, a nie zgodziło się z nim blisko 73 proc. uczestników badania.

Zdaniem ankietowanych, ze środków publicznych powinny być wspierane przede wszystkim odnawialne źródła energii. 67 proc. respondentów popiera dofinansowanie energetyki słonecznej, a 66 proc. subsydiowanie energetyki wiatrowej. Takie źródło finansowania dla energetyki jądrowej popiera 37 proc. uczestników badania.

Jednocześnie, nieco w kontrze do deklarowanego OZE-entuzjazmu Polaków, prezentuje się gotowość ankietowanych do ponoszenia wyższych kosztów za korzystanie z zielonej energii. Płacić więcej za prąd, o ile będzie on pochodził z czystych źródeł, jest skłonne zaledwie 29 proc. uczestników badania, a wyższych kosztów nie chce ponosić blisko połowa pytanych osób (48 proc.).

Przedstawione informacje nie wyczerpują wszystkich wniosków zawartych w raporcie Urzędu Regulacji Energetyki i Pracowni Badań Społecznych „Energia UREgulowana”.  Zapraszamy do zapoznania się z jego pełną treścią.

Źródło: URE