Ogrzewanie i chłodzenie odpowiadają za połowę końcowego zużycia energii w Europie, a większość z nich nadal opiera się na paliwach kopalnych. Efektywność energetyczna jest podstawą dekarbonizacji tego istotnego sektora. Aby tak się stało, potrzebujemy silnych sygnałów politycznych – i to już teraz – mówi Jürgen Fischer, prezes Danfoss Climate Solutions.

To proste, ale efektywność energetyczna wciąż nie jest systematycznie wdrażana – mimo że technologie są na wyciągnięcie ręki. Tak wiele można osiągnąć poprzez “robienie więcej za mniej” na rzecz sprawiedliwej społecznie transformacji energetycznej, która uczyni gospodarkę europejską bardziej odporną i przyniesie korzyści zarówno obywatelom Europy, jak i całej planecie. Doświadczenie pokazuje jednak, że bez silnych sygnałów politycznych to się po prostu nie udaje. Ambitny i jednoznaczny plan REPower EU oraz pakiet Fit-For-55 mogą dokonać tak potrzebnej zmiany. Potrzebujemy pragmatycznych i możliwych do zastosowania środków, takich jak surowe wymagania dotyczące renowacji, szybkie wycofanie kotłów na paliwa kopalne, wymagania dotyczące podstawowych środków efektywności energetycznej w budynkach oraz obowiązkowe planowanie cieplne dla gmin, aby szybko wdrożyć efektywność energetyczną i zmniejszyć naszą zależność od paliw kopalnych.

Efektywność energetyczna jest zdroworozsądkowa i atrakcyjna finansowo, dlatego tym bardziej dziwi nas, że nie widzimy jej systematycznej realizacji w terenie. Weźmy bardzo podstawowy przykład równoważenia hydraulicznego. Dzięki niemu można potencjalnie zaoszczędzić 22,6 Mtoe w krajowych systemach grzewczych w UE, jednocześnie poprawiając komfort cieplny mieszkańców. Jednak w samych Niemczech 80% do 85% systemów grzewczych jest nadal instalowanych bez równoważenia hydraulicznego, mimo że jest to inwestycja niewymagająca dużych nakładów finansowych, a czas jej zwrotu jest zwykle znacznie krótszy niż 4 lata.

I nie jest to wcale skomplikowane. Po prostu zapobiega to sytuacji, w której np. grzejniki na parterze są gorące, a na piętrze zimne, co zmusza kocioł i pompy do zużywania ogromnych ilości energii, aby zaradzić tej sytuacji.

Elektryfikacja ogrzewania za pomocą pomp ciepła to kolejny przykład technologii, która jest bardzo wydajna. Mimo że rozwiązanie to jest dostępne od dziesięcioleci, nadal się nie przyjęło. To ogromna, stracona szansa, zważywszy, że do 2030 r. można by zaoszczędzić 25% obecnego importu gazu kopalnego z Rosji poprzez renowację i elektryfikację samych tylko europejskich budynków mieszkalnych. Pompy ciepła są również najszybszym sposobem dekarbonizacji ogrzewania. Pozbywając się kotłów na paliwa kopalne, mogą one pomóc Europie uniknąć emisji nawet 600 milionów ton CO2 do 2050 roku – to aż 15% wszystkich obecnych emisji gazów cieplarnianych w UE!

Klejnotem w “koronie efektywności energetycznej” jest energetyka komunalna, łącząca budynki z systemem energetycznym i pozwalająca na wykorzystanie wszystkich źródeł energii, w tym niskotemperaturowego ciepła odpadowego, które można następnie wzbogacić za pomocą pomp ciepła. Również w tym przypadku istnieje ogromny niewykorzystany potencjał: do 2050 r. połowa zapotrzebowania na ciepło w Europie może zostać pokryta przez energię lokalną, a niskotemperaturowe ogrzewanie lokalne może przynieść dodatkowe oszczędności energii pierwotnej w wysokości 120 TWh rocznie! Energetyka komunalna przyspiesza również przejście na nieciągłe źródła energii odnawialnej w opłacalny sposób, zapewniając większą elastyczność i możliwość magazynowania ciepła oraz oszczędzania energii w okresach szczytowych, co zmniejsza zapotrzebowanie na dodatkową infrastrukturę.

Czy to wszystko musi odbywać się kosztem konsumenta? Oczywiście, nie może to być celem. Potrzebujemy transformacji sprawiedliwej społecznie, która przyniesie korzyści nam wszystkim jako obywatelom, i jest to całkowicie możliwe. Na przykład modernizacja budynków do standardu energetycznego E do 2033 roku, a następnie D do 2040 roku, może zmniejszyć rachunki za energię w gospodarstwach domowych o niskich dochodach o 19% w 2050 roku. W połączeniu z wycofaniem kotłów na paliwa kopalne, rachunki mogłyby spaść o 30%. Aby to osiągnąć, potrzebne będą środki publiczne i znów mamy doskonałą okazję, aby zapewnić, że na przykład proponowany Społeczny Fundusz Klimatyczny lub finansowanie w ramach nadchodzącego planu REPower EU zostaną skierowane na osiągnięcie tych celów.

Na koniec słowo o kwestii, która jest mi bardzo bliska: nasze społeczeństwo musi poświęcić więcej uwagi ważnemu zawodowi instalatorów. Bez nich ta praca jest niemożliwa. Potrzebujemy ich więcej, a wszyscy oni powinni stać się naszymi “zielonymi inżynierami”, którzy będą mogli doradzać konsumentom najlepsze rozwiązania w danej sytuacji. Również instalatorzy będą musieli posiadać umiejętności pozwalające im dostosować się do naszego coraz bardziej cyfrowego środowiska i być gotowi do instalacji milionów pomp ciepła, które będą potrzebne, oraz do renowacji naszych budynków.

Wykorzystajmy ten wyjątkowy moment, z jego ogromnymi wyzwaniami i możliwościami, do stworzenia właściwych ram i skierowania naszego społeczeństwa na właściwą drogę, uczynienia naszej gospodarki bardziej odporną i osiągnięcia neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla przyszłości.

Źródło: EURACTIV